I. PRZEKRACZANIE GRANICY
Warunki wjazdu obywateli Zjednoczonego Królestwa, będących beneficjentami Umowy wystąpienia regulują przepisy znowelizowanej ustawy z dnia 14 lipca 2004 r. o wjeździe na terytorium RP, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich UE i członków ich rodzin.
Ww. osoby mogą wjechać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie ważnego dokumentu podróży lub innego ważnego dokumentu potwierdzającego ich tożsamość i obywatelstwo, o ile przedstawią dowody, z których wynika, że przed końcem okresu przejściowego realizowali prawo pobytu w Polsce (na podstawie art. 6 lub art. 7 dyrektywy 2004/38/WE) i nie utracił prawa pobytu tj. ich przerwa w pobycie nie jest dłuższa niż przerwa, o której mowa w art. 16 ust. 3 dyrektywy 2004/38/WE.
Dowodami potwierdzającymi prawo pobytu ww. obywatela Zjednoczonego Królestwa na terytorium Polski są przede wszystkim: wydane przez urząd wojewódzki zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE lub dokument potwierdzający prawo stałego pobytu w RP.
Niemniej jednak, wszelkie inne dowody, które mogą potwierdzić w sposób nie budzący wątpliwości fakt korzystania z prawa pobytu w Polsce zgodnie z prawem Unii przed zakończeniem okresu przejściowego również mogą mieć zastosowanie np. dokumenty potwierdzające prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce, zatrudnienie, naukę lecz także bilety rachunki dokumentujące pobyt w Polsce lub zeznania świadków.
Członek rodziny obywatela Zjednoczonego Królestwa będący beneficjentem Umowy wystąpienia może wjechać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie ważnego dokumentu podróży oraz wizy (jeżeli jest obywatelem państwa podlegającego obowiązkowi wizowemu). Posiadana przez członka rodziny obywatela Zjednoczonego Królestwa będącego beneficjentem Umowy wystąpienia karta pobytu członka rodziny obywatela UE uprawnia, wraz z ważnym dokumentem podróży do wielokrotnego przekraczania granicy bez wizy.
Należy również wskazać, że w stosunku do obywateli Zjednoczonego Królestwa nie będących beneficjentami Umowy wystąpienia oraz obywateli brytyjskich terytoriów zamorskich mają zastosowanie ogólne zasady wjazdu cudzoziemców wynikające z przepisów kodeksu granicznego Schengen (w przypadku wjazdu na pobyt krótkoterminowy – w ruchu bezwizowym) lub ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (w przypadku wjazdu na pobyt długoterminowy), mające zastosowanie do obywateli państw trzecich.
Cudzoziemcy ci mogą obecnie wjeżdżać do Polski w powyższym trybie, o ile będą spełniali m.in. wymogi, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie czasowego zawieszenia (…).
W związku z powyższym z dniem 1 stycznia 2021 r. w celu przekroczenia granicy zewnętrznej UE/SCH na wjazd i pobyt krótkoterminowy na terytorium państw członkowskich nieprzekraczający 90 dni w każdym 180-dniowym okresie, jako obywatele państwa trzeciego [1] podlegają standardowi odprawy szczegółowej i tym samym powinni spełniać warunki wjazdu określone w art. 6 i nast. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) – Dz.Urz. UE L 77 z 23.3.2016 z późn.zm., tj. m.in.:
- posiadać ważny paszport, wydany w okresie ostatnich 10 lat i ważny jeszcze przez przynajmniej trzy miesiące po planowanej dacie wyjazdu z terytorium państw członkowskich;
- uzasadnić cel i warunki planowanego pobytu oraz posiadać wystarczające środki utrzymania, zarówno na czas trwania planowanego pobytu, jak i na powrót do państwa pochodzenia;
- nie być osobami, wobec których dokonano wpisu do celów odmowy wjazdu w SIS;
- nie być uważanymi za stanowiących zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa wewnętrznego, zdrowia publicznego lub stosunków międzynarodowych żadnego z państw członkowskich, a w szczególności nie dokonano wobec nich, na tej samej podstawie, wpisu do celów odmowy wjazdu w krajowych bazach danych państw członkowskich.
Należy podkreślić, iż niespełnienie któregokolwiek z ww. warunków wjazdu może skutkować dla obywateli Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz obywateli brytyjskich terytoriów zamorskich – odmową wjazdu. W zależności od statusu osoby, wydaną odpowiednio na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin albo regulacji prawa Unii Europejskiej (KGS) bądź przepisów ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.
Obywatele Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej są zobligowani do korzystania w przejściach granicznych tylko z pasów ruchu oznaczonych „All passports” lub tam gdzie taka opcja istnieje „Wiza niewymagana”, a fakt przekroczenia granicy, zgodnie z art. 11 Kodeksu granicznego Schengen, o ile jest to podróż w ramach pobytu krótkoterminowego zarówno na wjazd, jak również wyjazd z terytorium państw członkowskich, będzie każdorazowo systematycznie potwierdzany zamieszczaniem przez funkcjonariuszy Straży Granicznej stempla kontroli granicznej w ich paszportach (dokumentach podróży).
Dodatkowo, obywatele Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz obywatele brytyjskich terytoriów zamorskich nie mogą korzystać z ułatwień w odprawie granicznej z wykorzystaniem rozwiązań „Automated Border Control – ABC” (dot. lotniczych przejść granicznych).
Jednocześnie, zgodnie z przepisami art. 6 ust. 2 lit. b) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1806 z dnia 14 listopada 2018 r. wymieniającego państwa trzecie, których obywatele muszą posiadać wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te, których obywatele są zwolnieni z tego wymogu (Dz.Urz. UE L 302 z 28.11.2018 z późn. zm.) stanowiącymi, iż Państwo członkowskie może przewidzieć wyjątki od obowiązku wizowego wobec osób posiadających status uchodźcy i bezpaństwowców, jeśli państwo trzecie, w którym zamieszkują na stałe i które wydało im dokument podróży, jest jednym z państw trzecich wymienionych w załączniku II, Strona polska zadecydowała (notyfikując ten fakt KE), że te kategorie osób, zamieszkujące w Zjednoczonym Królestwie
i posiadające dokumenty podróży wydane przez władze tego kraju – w celu wjazdu i pobytu na terytorium RP – są objęte obowiązkiem posiadania wizy.
II. PRZEKRACZANIE GRANICY RP W ŚWIETLE OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISÓW ROZPORZĄDZENIA MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI
W SPRAWIE CZASOWEGO ZAWIESZENIA LUB OGRANICZENIA RUCHU GRANICZNEGO NA OKREŚLONYCH PRZEJŚCIACH GRANICZNYCH
Z dniem 1 stycznia 2021 r. wszyscy obywatele Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz ich małżonkowie i dzieci spełniają wymogi określone w § 3 ust. 2 pkt 22 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych, zatem nie mają do nich zastosowania ograniczenia ruchu granicznego, o których mowa w ww. rozporządzeniu.
[1] wg definicji art. 2 pkt 6) KGS