Noty KE na wypadek bezumownego brexitu w obszarze PRACOWNIK:
Dyrekcje Generalne Komisji Europejskiej chcąc w jak najlepszym stopniu przygotować przedsiębiorców na skutki wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej opracowały noty dedykowane wybranym sektorom gospodarki oraz szczególnym zagadnieniom. Poniżej przedstawiamy notę w obszarze PRACOWNIK: Wszystkie noty Dyrekcji Generalnych Komisji Europejskiej opublikowane w zakresie brexitu znajdują się na stronie Komisji Europejskiej.Opracowanie wybranych not przez ekspertów MPiT:
- Konsekwencje brexit – zawody regulowane i uznawanie kwalifikacji zawodowych
- Brexit – Informacja o uznawaniu kwalifikacji zawodowych w przypadku umownego, jak i bezumownego wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE
Dodatkowe materiały:
- Prezentacja MRPiPS – delegowanie pracowników w ramach świadczenia usług a brexit
- Prawa obywateli UE i obywateli Zjednoczonego Królestwa określone w umowie o wystąpieniu opublikowanej w dniu 14 listopada 2018 r. – pytania i odpowiedzi
- Komunikat KE „Przeciwdziałanie skutkom wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii bez umowy: skoordynowane podejście Unii”
- ustawa o systemie oświaty (art. 93-93h, Dziennik Ustaw z 2018 r., poz. 1457 ) oraz
- rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 marca 2015 r. w sprawie postępowania w celu uznania świadectwa lub innego dokumentu albo potwierdzenia wykształcenia lub uprawnień do kontynuacji nauki uzyskanych w zagranicznym systemie oświaty (Dziennik Ustaw z dnia 27 marca 2015 r., pozycja 447 z późniejszymi zmianami).
- z mocy prawa, czyli bez konieczności poświadczania przez inne instytucje lub organy na terenie Polski oraz
- decyzją Kuratora Oświaty, czyli w wyniku postępowania administracyjnego, prowadzonego przez Kuratora Oświaty.
- zostały wydane przez szkołę lub instytucję edukacyjną działającą na terytorium Zjednoczonego Królestwa albo w systemie oświaty Anglii, Walii, Szkocji lub Irlandii Północnej oraz uznaną przez władze edukacyjne Zjednoczonego Królestwa oraz
- uprawniają do ubiegania się o przyjęcie na studia wyższe w Zjednoczonym Królestwie
- uwierzytelnieniu – poprzez uzyskanie pieczęci apostille od odpowiednich władz Zjednoczonego Królestwa;
- udokumentowaniu posiadanych uprawnień do podjęcia studiów wyższych w Zjednoczonym Królestwie oraz ich zakresie, jeśli jest ograniczony. Informację na ten temat (pismo, oświadczenie i tym podobne) powinny wydać odpowiednie lokalne władze edukacyjne lub szkoła w Zjednoczonym Królestwie.
- przetłumaczeniu uwierzytelnionych dokumentów przez tłumacza przysięgłego.
Unijna legislacja dostosowawcza w odpowiedzi na brexit
Przygotowania Unii Europejskiej do brexit obejmują nie tylko publikację not, ale również legislacyjne działania dostosowawcze, w tym w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w sytuacji brexit bez umowy.
Unijne rozporządzenie ma na celu, w przypadku braku porozumienia, zabezpieczyć uprawnienia osób, które skorzystały z prawa do swobodnego przemieszczania się przed wystąpieniem Wielkiej Brytanii z UE. Uprawnienia te obejmują okresy ubezpieczenia, zatrudnienia lub samozatrudnienia bądź zamieszkania w Wielkiej Brytanii przed brexit. Oznacza to przykładowo, że jeżeli obywatel UE-27 pracował w Wielkiej Brytanii przed brexit przez 10 lat, to okres ten powinien być uwzględniany przy obliczaniu uprawnień emerytalnych tej osoby przez właściwe organy państwa członkowskiego UE, w którym osoba ta przejdzie na emeryturę. Przepisy rozporządzenia gwarantują, że państwa członkowskie będą nadal stosować podstawowe zasady unijnej koordynacji zabezpieczenia społecznego, a mianowicie zasady równego traktowania, uwzględniania okoliczności i sumowania.
Ustawy przygotowujące Polskę na bezumowny brexit:
Kwalifikacje zawodowe: System uznawania kwalifikacji zawodowych jest oparty na przepisach dyrektywy 2005/36/WE. Głównym aktem wdrażającym przedmiotową dyrektywę w Polsce jest ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dziennik Ustaw z 2016 r. pozycja 65). Obowiązujący system uznawania kwalifikacji zawodowych przewiduje, iż obywatele Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii oraz uprawnione grupy obywateli państw „trzecich” (na przykład członkowie rodzin obywateli UE i długoterminowi rezydenci) mogą ubiegać się o uznanie kwalifikacji nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz Europejskim Obszarze Gospodarczym i Szwajcarii do wykonywania zawodu w Polsce. Jednym z następstw brexit bez umowy będzie brak możliwości uznania w Polsce – podobnie jak i w całej Unii – kwalifikacji zawodowych nabytych w Zjednoczonym Królestwie według mechanizmów obowiązujących w Unii Europejskiej. Kwalifikacje zawodowe nabyte w Zjednoczonym Królestwie zaczną więc być traktowane jak kwalifikacje nabyte poza UE. Sprawy dotyczące postępowań prowadzonych w Polsce na podstawie ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dziennik Ustaw z 2018 r. pozycja 2272), a dotyczące obywateli Zjednoczonego Królestwa oraz obywateli państw członkowskich UE, którzy nabyli kwalifikacje w Zjednoczonym Królestwie zostały uregulowane ustawą z dnia 15 marca 2019 r. o uregulowaniu niektórych spraw związanych z uznawaniem kwalifikacji zawodowych w związku z wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej bez zawarcia umowy, o której mowa w art. 50 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (Dziennik Ustaw z 2019 r. pozycja 621). Ustawa ta wchodzi w życie z dniem wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej bez zawarcia umowy, o której mowa w art. 50 ust. 2 TUE oraz zakłada możliwość uznawania w Polsce kwalifikacji zawodowych nabytych w Zjednoczonym Królestwie przez obywateli polskich i obywateli innych państw unijnych w sytuacji wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej bez umowy. Wymieniona powyżej ustawa przewiduje:- zachowanie w mocy wydanych przed dniem wejścia w życie ustawy decyzji o uznaniu w Polsce kwalifikacji zawodowych do wykonywania zawodu regulowanego albo do podejmowania lub wykonywania działalności regulowanej, nabytych w UK;
- zachowanie w mocy wydanych przed dniem wejścia w życie ustawy decyzji o uznaniu w Polsce kwalifikacji zawodowych nabytych w innym niż Polska państwie członkowskim przez obywateli UK lub członków ich rodzin;
- prowadzenie, na podstawie przepisów dotychczasowych, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy, postępowań w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych do wykonywania zawodu regulowanego, których stroną są obywatele państw członkowskich, w tym Polacy;
- umorzenie, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy, postępowań w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych, których stroną jest obywatel UK albo członek jego rodziny;
- prowadzenie, na podstawie przepisów dotychczasowych, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy, postępowań w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych usługodawcy, których stroną są obywatele państw członkowskich, w tym Polacy;
- umorzenie, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy, postępowań w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych usługodawcy, których stroną jest obywatel UK albo członek jego rodziny;
- wygaszenie wydanych przed dniem wejścia w życie ustawy decyzji o uznaniu kwalifikacji zawodowych usługodawcy, których stroną jest obywatel UK albo członek jego rodziny;
- wygaszenie wydanych przed dniem wejścia w życie ustawy europejskich legitymacji zawodowych wydanym obywatelom UK oraz członkom ich rodzin;
- umorzenie wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy postępowań dotyczących europejskiej legitymacji zawodowej, których stroną jest obywatel UK albo członek jego rodziny;
- umożliwienie obywatelom państw członkowskich, w tym Polakom, do dnia 31 grudnia 2021 r. ubieganie się o uznanie kwalifikacji zawodowych do wykonywania zawodu regulowanego albo do podejmowania lub wykonywania działalności regulowanej, nabytych w UK, przy czym postępowanie prowadzić się będzie nie dłużej niż przez okres 42 miesięcy od dnia jego wszczęcia; zasada ta nie będzie dotyczyła kwalifikacji do wykonywania tak zwanych zawodów sektorowych, to jest lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, farmaceuty, pielęgniarki, położnej i architekta.
- do delegowania pracowników przez pracodawców ze Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej rozpoczętego przed dniem brexitu i trwającego po tym dniu stosowałoby się przepisy ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług, w zakresie, w którym były one stosowane przed tym dniem, nie dłużej jednak niż przez okres 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (od dnia brexitu). Do takiego delegowania w tym czasie nie stosowałoby się zatem art. 26 ustawy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług, który reguluje kwestie delegowania pracowników na terytorium Polski z państwa trzeciego. Przepis ten będzie miał jednak zastosowanie do pracodawcy ze Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej delegującego pracowników na terytorium RP, w przypadku pracownika delegowanego po dniu brexitu, od początku delegowania takiego pracownika;
- natomiast po upływie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (od dnia brexitu), do delegowania pracowników przez pracodawców ze Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej będą miały zastosowanie przepisy art. 26 ustawy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług, jednak z uwzględnieniem szczególnych regulacji zawartych w „ustawie brexitowej”. Zgodnie z art. 26 ustawy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług, przepisy tej ustawy stosuje się odpowiednio w przypadku wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez pracownika skierowanego do tej pracy przez pracodawcę mającego siedzibę w państwie niebędącym państwem członkowskim, z zastrzeżeniem przepisów między innymi o wynagrodzeniu cudzoziemców delegowanych na terytorium RP (art. 88c ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz art. 139a ust. 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach);
- zezwolenia na pracę w Polsce nie będą, przez okres 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (od dnia brexitu), wymagane w przypadku pracowników delegowanych przed brexitem w ramach świadczenia usług przez pracodawców ze Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, niezależnie od obywatelstwa pracownika delegowanego;
- po upływie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (od dnia brexitu) dla pracowników delegowanych ze Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej co do zasady będą wymagane zezwolenia na pracę, chyba, że pracownikiem delegowanym będzie obywatel brytyjski lub członek jego rodziny, który na podstawie przepisów szczególnych „ustawy brexitowej”, będzie miał możliwość wykonywania pracy bez zezwolenia na pracę.